ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ - ΠΡΕΒΕΖΑ
ΜΥΘΟΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ
Κυρία Χαραλάμπους
Στο φύλλο της 7-11-08 ο δημοσιογράφος της εφημερίδας σας κος Γ. Αλβέρτης ενημερώνοντας τους αναγνώστες για την τηλεοπτική σειρά , που γυρίζονταν και στην Σύρο , για την ζωή του ποιητή Κ. Καρυωτάκη, ανέφερε πως αυτοκτόνησε στην Πρέβεζα από αηδία για την πόλη αυτή.
Επειδή νομίζω πως ψάχνοντας στο διαδίκτυο για πληροφορίες αναφορικά με τη ζωή του Καρυωτάκη, εντελώς αβασάνιστα υιοθέτησε μία απ’ τις εκδοχές , που κυκλοφορούν για τα αίτια της αυτοκτονίας του, κάτι που δεν συνάδει με την δημοσιογραφική δεοντολογία, που σημαίνει έρευνα και διασταύρωση των πληροφοριών κι όχι δημοσίευση της πιο εύπεπτης εκδοχής, αδικεί δε και την ποιότητα της εφημερίδας σας που φιλοξένησε το άρθρο , έκρινα πως θα ‘πρεπε να παραθέσω, προς ενημέρωση των αναγνωστών σας και μια άλλη πλευρά για τα αίτια της αυτοχειρίας του.
Ο λόγος που με παρακίνησε να γράψω αυτό το κείμενο , δεν είναι πως θίχτηκα ως κάτοικος της Πρέβεζας, ούτε για την λεγόμενη αποκατάσταση της αλήθειας – την πραγματική μόνο ο ίδιος την γνώριζε- αλλά επειδή έχουν κατά καιρούς διενεργηθεί αρκετές επιστημονικές και καλλιτεχνικές ημερίδες, στην Πρέβεζα , για τον ποιητή κι έχουν ακουστεί κι άλλες πτυχές για την ζωή του , το έργο του και τον θάνατό του, όχι τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό.
Η πιο πρόσφατη έγινε τον περασμένο Νοέμβρη για τα 70 χρόνια απ’ τον θάνατό του, το δε καλοκαίρι γνωστοί έλληνες ζωγράφοι , κλήθηκαν απ’ τον δήμο Πρέβεζας, να φιλοτεχνήσουν ένα έργο ο καθένας, εμπνευσμένο απ’ το ποίημα ‘Πρέβεζα’, τα οποία αφού εκτέθηκαν στην παραλία της πόλης όλο το καλοκαίρι, διενεργήθηκε και δημόσια συζήτηση μπροστά απ’ το δικαστικό μέγαρο.
Σ’ αυτές τις ημερίδες ακούστηκαν τα εξής:
Στον ψυχισμό του ποιητή , που τον ώθησε στην αυτοχειρία, δεν ήταν ή πόλη της Πρέβεζας , που καθόρισε την τύχη του, σ’ αυτήν άλλωστε έζησε μόνο ένα μήνα περίπου.
Μπορεί στο ποίημα ‘Πρέβεζα’ να καταγράφεται η μικρότητα μιας μικρής επαρχιακής πόλης, αλλά αυτή η πόλη δεν διέφερε από άλλες του ιδίου μεγέθους ελληνικές πόλεις. Ίσα- ίσα ήταν παραλιακή και όντας το επίνειο της Ηπείρου , εκείνη την εποχή, είχε εκτός από ακτοπλοϊκή και εμπορική σύνδεση με χώρες του εξωτερικού, δίνοντας την δυνατότητα στους κατοίκους της να μην είναι απομονωμένοι , όπως άλλοι σε πόλεις της ενδοχώρας και να έχουν διάφορα ενδιαφέροντα , καθώς και καλλιτεχνικά, εξ ου και η φιλαρμονική του ποιήματος , απ’ την οποία ξεπήδησε ο γνωστός της δισκογραφίας Μίνως Μάτσας.
Επίσης δεν είναι τυχαίο πώς ο Ελευθ. Βενιζέλος επέλεξε την Πρέβεζα να γίνει βουλευτής του κοινοβουλίου το 1923, πέντε χρόνια νωρίτερα.
Η Πρέβεζα έτυχε να είναι η τελευταία πόλη που έζησε τον τελευταίο του μήνα και είχαν συσσωρευτεί πάνω του , σαν χιονοστιβάδα, πολύ σημαντικά γεγονότα και που τον επηρέασαν τελικά στην τελευταία του και μοιραία απόφαση.
Έχει καυτηριάσει την κρατική μηχανή , δεν μπορεί να δεχτεί την γραφειοκρατία της - χαρακτηριστικό το πεζό ‘Κάθαρσις’ – και διώκεται με συνεχείς μεταθέσεις, Θεσσαλονίκη, Σύρος, Άρτα, Αθήνα, Πάτρα και Πρέβεζα.
Έχει υπάρξει ο έρωτάς του με την Πολυδούρη , την οποία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει λόγω της αρρώστιας του.
Και τέλος , σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ Γιώργο Σαββίδη, ο οποίος διέθετε το μεγαλύτερο αρχείο για τους νεοέλληνες λογοτέχνες, ερχόμενος σ’ επαφή με τους φίλους και συγγενείς του ποιητή , αποκάλυψε ότι ο Καρυωτάκης ήταν συφιλιδικός και μάλιστα ο αδελφός του Θανάσης, θεωρούσε ότι η ασθένειά του συνιστούσε προσβολή για την οικογένεια.
Ο Γιώργος Μακρίδης, στην μελέτη του για τον Καρυωτάκη, διατυπώνει την άποψη πως ο ποιητής αυτοκτόνησε στην Πρέβεζα, φοβούμενος να νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική, όπως συνέβαινε σ’ όλους τους συφιλιδικούς στο τελευταίο στάδιο της νόσου την περίοδο εκείνη. Θέλοντας , μάλιστα , να ισχυροποιήσει το επιχείρημά του , τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν ένας βαριά καταθλιπτικός ασθενής να αστειεύεται στο επιθανάτιο γράμμα του, όπου αναφέρει : Και για ν’ αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι αν επιχειρήσουνε να αυτοκτονήσουν δια θαλάσσης να δέσουν μια πέτρα στο λαιμό τους. Όλη νύχτα απόψε , επί 10 ώρες εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό , αλλά κάθε τόσο , χωρίς να το καταλάβω πως , το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ωρισμένως , κάποτε, όταν μου δοθή ευκαιρία , θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου.
Για όποιον επίσης έχει επισκεφτεί το μέρος που αυτοκτόνησε ο ποιητής, την Μαργαρώνα, είναι αδιανόητο να σκεφτεί ότι μπορεί ν’ αυτοκτονήσει κάποιος στο μέρος εκείνο , γιατί αποτελεί μια απ’ τις ομορφότερες και ειδυλλιακότερες γωνιές της πόλης. Πνιγμένη στο πράσινο , δίπλα στη θάλασσα προδιαθέτει τον περαστικό να ζήσει και να χαρεί την ομορφιά και αρμονία της φύσης .
Με το παραπάνω κείμενο δεν θα ‘θελα να περάσω το μήνυμα, πως πιστεύω, ότι η Πρέβεζα είναι η ιδανική πόλη , όπου δεν γίνονται αυτοκτονίες .
Απλώς νομίζω πως τα αρνητικά στοιχεία αυτής της πόλης δεν έπαιξαν τον καθοριστικό ρόλο και ότι η διαταραγμένη του προσωπικότητα κι η κλονισμένη του υγεία, ήταν τα κυρίαρχα στην απόφασή του για την αυτοκτονία.
Ίσως η Πρέβεζα να ήταν απλώς η αφορμή .
Πιστεύω επίσης ,πως σκοπός του κ. Αλβέρτη δεν ήταν άλλος πέρα από την πληροφόρηση των αναγνωστών σας και αν υπήρξε κάποια ελλιπής παράθεση των αιτιών της αυτοκτονίας του κ. Κ. Καρυωτάκη , δεν ήταν εσκεμμένη από μέρους του.
Μ’ αυτό το σκεπτικό θα σας παρακαλούσα να δημοσιεύσετε την παρούσα και σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Με εκτίμηση
Γ. Τσιλιγκίρης
Πρέβεζα
Άρθρο δημοσιευθέν
στον "Λόγο των Κυκλάδων"
